Posts

SERYE BABAE: Hiling

/in /by

Ni Nuel M. Bacarra

Hindi katanggap-tangap kahit kaninuman ang mabilanggo dahil sa mga gawa-gawang kaso. Ang bisyo ng pagtatanim ng ebidensya ng mga tinatawag na “awtoridad” ay isang pamamaraan para diumano ay nyutralisahin ang mga itinututuring nilang “kaaway ng estado.”

Sa karanasan ko ilang taon na ang nakakaraan, may dalang search warrant ang mahigit sa 30 pulis at sundalo na armado ng mahahabang baril na animo’y susugod sa isang gera para bigyang-katwiran na may mga baril at pasabog sa bahay na inuupahan namin, na sila naman ang nagtanim para maging ebidensya.

Pagdating sa Camp Crame na halos alas dos na ng madaling araw, may ipinakita pang warrants of arrest sa akin para sa mga kasong pagpatay diumano, at dalawang iba pa. Sino ang aking pinatay sa mga lugar na hindi ko pa nararating? Bagabag ito sa isip dahil alam kong nilambang lamang.

Sa pitong taon at limampung araw—mula Camp Crame, Caloocan City Jail (CCJ) hanggang Camp Bagong Diwa sa Bicutan—sinanay na lamang na palipasin ang bawat sandali sa kung ano ang pwedeng pagtuunan ng pansin para labanan ang pagkainip, ang bigat sa pag-iisip kung kailan makakalabas at kung gugulong nga ba ang hustisya sa tamang direksyon.

Sa Caloocan ko higit na naramdaman ang hirap at ang pag-aalala sa kung ano ang mangyayari sa mga kasong isinampa sa akin. Pero higit pa rito ay ang pag-aalala sa asawang dumadalaw nang dalawang beses isang linggo nang walang palya na bitbit ang kinakayang dalhin para lamang may makain ako  hanggang sa susunod na dalaw. Hindi ko tinangkang tanungin siya hinggil sa dinadanas niyang pisikal at mental na hirap sa takot ko sa drama na baka ako ang unang manlupaypay at makadagdag pa sa kanyang alalahanin. Sinikap kong kumuha ng lakas sa kanya mula sa sakripisyong ginagawa niya para sa akin.

Mangungumusta siya pagdating kahit bakas na bakas ang pagod sa mukha niya. Ayaw ko na rin siyang mag-alala pa kaya kahit ang hirap ngumiti sa ganoong sitwasyon. “Okey lang at wala namang problema,” ang laging tugon ko. Minsan may mga kasama siya na kaopisina niya, minsan naman yung mga kaibigan namin galing sa probinsya.

Kapag tapos ng oras ng dalaw, hatid na lang ng bulong ng payo ng pag-iingat at kaway ng pamamaalam. Babalik ako sa selda kasabay ng iba pang bilanggo. Makikita kong muli ang bakas sa mga mukha nila na hindi mawari kung ano ang sasabihin. Maaaring pag-aalala, o inggit dahil may dumadalaw sa akin o manghihingi ng konting pagkain. May mga naging kasama ako sa CCJ, na ilang taon nang nakakulong ay hindi man nakaranas na mayroong dumalaw.

May signipikanteng bilang ng mga bilanggo ang mga may-asawa o kinakasama na iniwan. Pero hindi ko ito naging suliranin kahit nang malipat ako sa Bicutan noong ikalawang linggo ng Oktubre 2019. Tuloy ang padron ng pagdalaw.

Subalit ang regular na pagkikita ay sinansala ng pandemya. Marso 11, 2020 nang huli siyang nakadalaw sa akin sa Bicutan. Kinabukasan ay lockdown na ang buong pasilidad hanggang sa makalaya ako noong Abril 23, 2022. Ang pagpapaabot ng mga pagkain at iba pang pangangailangan ay inihahatid na lamang sa bukana ng tarangkahan ng Camp Bagong Diwa. Dalawang taon na ganito ang pamamaraan para lang makapaghatid ng pangangailangan at sulat.

Sa Bicutan at at CCJ ako naging inspiradong magsulat ng tula. Ang kalagayan ng mga bilanggo sa Caloocan City Jail ang ibayong naging inspirasyon ko sa pagsusulat ng mga tula na nagpatuloy hanggang sa Bicutan.

Ang tulang ito ay isa lamang sa mga nasulat ko noong anim na buwan pa lamang ako sa Caloocan na handog ko sa aking mahal na asawa, na hindi matatawaran ang sakripisyo bilang isang kasama, asawa,  babae.

HILING

(Para kay “S”)

Bakit ba mahal mo pa rin ako?

Sa kabila nang di miminsa’y

            mag-isa kitang iniiwan

            nang halos isang taon…

                        ilang buwan…

                        ilang linggo…

Halik at yakap pa rin

            ang salubong mo.

Bakit naging mabait ka pa rin sa akin?

Kahit nang isilang ang

            panganay natin

            ay wala ako sa tabi mo

At pagkatapos lamang

            ng walong buwan

            saka ko nasilayan ang

            supling na luwal mo.

Ngiti at pangungumusta pa rin ang

            naging tugon mo.

Bakit nagtitiyaga ka pa rin sa akin?

Hanggang ngayong nakakulong ako

            dahil sa gawa-gawang mga kaso

            ng estado

Mahigpit pa rin ang yakap mo

            Sa tuwing dadalaw ka sa

            Pinagkukulungan ko.

Mahal…

Hindi ito mga tanong ng pagdududa

            Hindi mo nga kailangang sagutin ang mga ito.

Paghanga ko ito sa ‘yo!

Na sa panahong NARITO ka at NAROON ako

Walang hinanakit, ni tampo akong

            narinig o nadama sa ‘yo

Tila hindi ka napapagod…

            nagsasawa…

            o nagrereklamo

Kahit sa mahigit tatlumpung taong singkad

            ay nandito pa rin tayo.

Mayroon lamang akong tanging hiling:

Dumating man ang mas

            matitinding bagyo

            o delubyo

            na hahamon sa tatag ng prinsipyo

Magkaagapay nating haharapin ito!

Sakali mang may

            magtanong kung alin o sino

            ang mas mahal mo

            kung ang BAYAN o AKO

Unahin mo ang BAYAN at MASA bago AKO

Dahil dito rin nakatuntong

            Ang PAGMAMAHAL ko sa ‘yo!

06 Hulyo 2016

Caloocan City Jail

Paano kinikilo ang pag-ibig?

/in /by

By Pia Montalban

Kinikilo muna

ang pagkakamali,

hanggang sa huling guhit

ng bigat, ginuguhitan

ang hangganan at pagitan

ng lisya at kuwenta.

Ang kilo ng pag-ibig

ay ang tapat ng timbang

ng bawat pagkukulang,

na dinodoble ng sampung ulit,

o higit-higit pa,

hanggang ang bawat kahinaan,

wala nang timbang

sa bumibigat na pagmamahalan.

Isang Buwan

/in /by

Ni Katrina Yamzon

hindi ko tutularan ang buwan
na makikipagtalik lamang
sa bawat mong takipsilim
at sisiping sa kumot ng iyong dilim.

hindi ako magiging wangis ng buwan
na nagkukubli sa kaulapan
sa panahong ika’y tumatangis
at nagbubuhos ng luha’t hinagpis.

hindi ako magiging wangis ng buwan
na nagkukubli sa kaulapan
sa panahong ika’y tumatangis
at nagbubuhos ng luha’t hinagpis.

hindi ako kailanman magiging buwan
na sa iyo’y pumapanaw
na sa iyo’y lilisan
Sa pagdating ng araw.

Love in the time of coronavirus: Weddings back on in Dubai at Philippines Consulate

/in /by

After weeks of delay, Dubai couples finally got to say ‘I do’

By Angel L. Tesorero

DUBAI, United Arab Emirates–It was not how they planned their big day. But, at least, all’s well that ends well for two pairs of lovebirds who finally professed their marriage vows on Monday, after weeks of delay due to the coronavirus (COVID-19) pandemic.

Love in times of coronavirus: Weddings are back on in Dubai (Video by Irish Eden Belleza and Angel Tesorero)

Filipino expats Vanessa Panotes, 32, and Fretch Brian Pagaduan, 28, were supposed to tie the knot on April 30 in a civil wedding ceremony, followed by a big celebration attended by around 100 guests and a trip to Georgia for their honeymoon.

The second couple, Glaiza Mae Gevero, 27, and Prince RJ Paraico, 31, also planned a big gathering after their wedding that was initially set on April 2.

Bride and Groom get an unusual entry welcome to the consulate
Image Credit: Ahmed Ramzan, Gulf News

But the pandemic happened. Movement restrictions were imposed and big gatherings were banned to curtail the spread of the virus. Weddings at the Philippine Consulate in Dubai were canceled and the couples had to postpone and scale down their plans.

But then again, ‘true love waits’, as the saying goes, and the couples said they actually utilised the downtime to build a stronger bond and ponder on their future.

“During the lockdown, we actually had more time to know each other,” said Mr and Mrs Pagaduan. “Unlike before, when we were both busy at work, we had more time to talk about things and plan our future,” they added.

The Paraicos also were able to draw up concrete plans and set priorities for their married life because of the ‘new normal’ ushered in by the pandemic.

Social distancing and a limit of numbers makes for a more solemn affair – here Prince RJ Paraico and Glaiza Mae Gervero tied the knot
Image Credit: Ahmed Ramzan, Gulf News

Here comes the bride

The wedding day, however, was no less exciting for the two couples. Both brides wore the traditional white dresses and each one carried a bouquet of roses. The grooms too came in white, symbolising their pure intentions.

There were ‘selfies’ but no photographers were allowed, except for the two companions each couple brought with them to bear witness to their wedding, as prescribed by Philippine law.

Precautionary measures were also strictly observed. Everyone was checked by the guard at the gate for their body temperature before entering the consular premises. Face masks and hand gloves were required to be put on throughout the ceremony, and physical distancing was observed – except for the couples, who were allowed to sat, shoulder to shoulder, beside each other.

Only four chairs were placed in the hall; there was no other furniture aside from the small table in front of the couple, where they signed the marriage contract. A rostrum was set for the solemnising officer, who was at least three metres away from the couple. There were the Philippine and ASEAN (Association of Southeast Asian Nations) flags and only the portraits of the Philippine president and vice president served as the other witnesses to the ceremony.

Prince RJ Paraico with Glaiza Mae Gevero: Awkward moments came when the bride and groom decided not to put the ring on the glove hand and whether to kiss with the mask on or off.
Image Credit: Ahmed Ramzan, Gulf News

Simple and more solemn

Civil weddings are now done one at time at the Philippine consulate, unlike before when Rizal Hall, where weddings took place, was filled to the brim with at least 20 couples and their witnesses.

Solemnising officer, Philippine deputy consul-general Renato Dueñas Jr., said: “The difference now is we do the wedding one couple at a time. It is actually quieter and more solemn as it should be.”

“Before, the hall was crowded with more than 20 couples – because we had weddings only once a week. Now, we had to observe physical distancing but the good thing is the ceremony has become more solemn and more meaningful to the couples,” he further explained.

He added: “As for my advice, I hope they will be stronger in facing the challenges in life and have a real, lasting relationship as husband and wife.”

Solemnising officer Renato Duenas Jr prefers the decorum of less people and less couples
Image Credit: Ahmed Ramzan, Gulf News

Start of a new life

Each ceremony was over in under 15 minutes. There were a few awkward moments during the wedding. At one time, one of the brides can’t decide whether or not to put the wedding ring with the hand glove on. One of the grooms also can’t decide to remove the mask before kissing the bride.

The couples also had simple receptions after their wedding, with only immediate family members and a handful close friends attending. Honeymoon plans were postponed and bigger celebrations will take place some other time.

But the marriage itself, according to the couples, was an indication that things will return to normal soon.

“Our weddings symbolised hope and the start of new life in the time of COVID,” the couples agreed. #

= = = = =

This article was first published by Gulf News.

Benito and Wilma Tiamzon in their first date after prison

/in /by

While the GRP and NDFP peace talks was in recess, Benito Tiamzon and Wilma Austria took a few minutes to take a stroll on the grounds of Scandic Holmenkollen Park Hotel. Read more