Posts

Ang kinang ng isang maikling tula ng pagmamahal sa litanya ng pang-aapi’t pagsasamantala

/in /by

Ni Nuel M. Bacarra

How Do I Love Thee? (Sonnet 43)

By Elizabeth Barrett Browning

How do I love thee? Let me count the ways.

I love thee to the depth and breadth and height

My soul can reach, when feeling out of sight

For the ends of being and ideal grace.

I love thee to the level of every day’s

Most quiet need, by sun and candle-light.

I love thee freely, as men strive for right.

I love thee purely, as they turn from praise.

I love thee with the passion put to use

In my old griefs, and with my childhood’s faith.

I love thee with a love I seemed to lose

With my lost saints. I love thee with the breath,

Smiles, tears, of all my life; and, if God choose,

I shall but love thee better after death.

Ang unang linya ng sonetong How Do I Love Thee? (Sonnet 43) ni Elizabeth Barrett Browning ay ganito: “How do I love thee? Let me count the ways.” Ang sumunod na isang-dosenang linya ay pawang litanya ng pagmamahal sa kanyang irog. Hindi nakapag-tatakang popular pa rin ang tulang ito sa lahat ng mangingibig mahigit isa’t kalahating siglo na ang nakakaraan.

Mapalad ang mga iniibig. Sila ang taga-tanggap ng mabubuti’t magaganda sa mundo. Kabaligtaran naman kapag ang isang tao ang kinasusuklaman. Sambot niya ang lahat ng ngitngit, uyam, poot, at suklam, ito man ay karapat-dapat o hindi.

Ang kaso ng isang politiko at isang botante ay isang halimbawa. Sa panahon ng eleksiyon, tila isang pursigidong mangingibig ang isang kandidato sa panliligaw ng ating mga boto. Subalit ang pag-ibig ng isang nahalal ay nasusukat lamang kapag naluklok na siya sa pwesto.

Kung kaya, ihambing natin ngayon ang noong manliligaw na si Bongbong Marcos ngayong nabigyan siya ng pagkakataon kung paano niya patunayan ang kanyang mga pangako dalawang taon na ang nakakaraan.

1. Presyo ng bilihin

Bukod  sa ipinangakong gagawin kung manalo sa eleksyon, ang presyo ng bigas ay napako rin sa antas na pang-dalawang kainan na lamang tayo sa isang araw sa halip na tatlo. O baka nga may katulad ko rin noon na ang almusal ay mumog, kanin at itlog, minsan talong ang ulam sa tanghalian at tulog ang hapunan. At hindi na kailangang amyendahan pa ang Rice Liberalization Law. Ibasura na dapat ito antimano. Hubarin na ang maskara na hindi ito para sa mamamayan kundi pagpasok sa buslo ng neoliberal na patakaran ng pag-asa sa importasyon. Tiba-tiba rito ang mga kasabwat na importer at treyder ng gubyerno. Pero madali pa ring lusutan ito dahil halos tuwing Martes kada linggo ay may pataw na dagdag-presyo sa mga produktong petrolyo. Ito ang produktong kapag tumaas, bitbit din ang presyo halos ng pangunahing produkto. Magtatambol naman ang gubyerno ng pagbaba na ₱0.50 kada litro, Pero sa sunod na linggo, ₱1.25 naman ang itaas. At muling ipaghihiyawan na “regulated” na yan dahil may gera sa Ukraine at ngayon sa Israel kaya apektado ang suplay ng produktong petrolyo. May kasunod itong panghimagas na pagtaas ng singil ng Meralco.

2. Produkto ng magsasaka

Ramdam ng mamamayan ang pangunguna ng Pilipinas bilang pinakamalaking taga-angkat ng bigas sa buong mundo. Ito na ang patakaran kapalit ng dapat ay pagpapaunlad ng lokal na produksyon. May budget para sa irigasyon, pero walang tubig na dumadaloy sa mga palayan. Atrasado ng apat na taon ang ayuda mula sa Rice Farmers Financial Assistance o walang kundisyong tulong sa mga magsasaka mula sa execss tariff collection ng gubyerno. Ayon sa Kilusang Magbubukid ng Pilipinas, ang ₱12.79 bilyon noong 2022 at ang para sa 2023 na halos ₱20 bilyon mula sa excess tariff revenue collection ay di pa naipamamahagi. Nauna pa rito ang pinagsamang halaga na halos ₱7.60 bilyon para sa 2020-21 na ‘di pa rin naibibigay. Ang sibuyas ay ₱15/kg sa bukid pero nasa merkado na halos ₱60 – ₱80 na. At ito ang modelo ng iba pang produkto ng mga magsasaka.

3. Sahod ng manggagawa’t kawani

Sa kabila ng pag-igting ng paggigiit ng manggagawa para sa taas-sahod o legislated wage increase, nakapakong maigi sa starvation level ito. Ang kailangang sahod ng isang manggagawa para mabuhay ay dapat nasa ₱1,208 para sa isang 5-kataong pamilya na malayo sa kasalukuyang pambansang abereyds na ₱441 kada araw, ayon sa Ibon Foundation. Sa National Capital Region (NCR), ang minimum na sahod ay ₱610. Kaya ang mga manggagawa ay nagiging kakumpetensya pa ng mga walang trabaho na dumidiskarte na rin para may dagdag kita. Ang huling pagtaas ng sahod sa NCR ay noong Hulyo 2023. Mayroong hinihilot sa Senado na ₱100 taas-sahod na nasa ikatlong pagbasa na pero may pasiklab ang mababang kapulungan na dalawang panukala para sa isang ₱150 at isa pang ₱350 para raw sa umento sa sahod. Tandaan, eleksyon na uli sa isang taon. Iginigiit naman ng mga organisadong karaniwang kawani ng gubyerno ang ₱33,000 na entry-level salary.

4. Charter Change

Bagamat may paghupa sa dalawang kapulungan ng Kongreso ang usapin ng ChaCha, hindi kailangang mabulaga ang taumbayan na maaaring ibuwelo muli ang pagratsada nito. (Lalo pa’t may bagong liderado sa Senado na pumalit sa dati na ibinunyag ang presyur mula sa mga kampon ni Marcos para palusutin sa mataas na kapulungan ang kasuklam-suklam na sayaw na ito.) Salik sa paghupang ito ang pagtutok ng mga pulitiko sa darating na eleksyon. Ang pagbago sa Konstitusyon kapag di nilabanan ng mamamayan ay magbubunsod sa bansa sa ibayong kontrol ng dayuhan sa mga aspetong panlipunan at iba pang probisyon na pawang pabor sa mga malaking burgesya komprador at panginoong maylupa. Ang nais isingit sa Konstitusyon ay ang linyang “Unless otherwise provided by law” na pagkapon sa konstitusyon. Iniinda, partikular ng konggreso, ang papalaking bilang ng mga protesta ng mga progresibong pwersa laban sa ChaCha dahil naisisiwalat nito ang kiling sa mga dayuhan sa pamamagitan ng mga panukala ng pagbibigay 100% pag-aari ng lupa at negosyo sa larangan ng edukasyon, masmidya, yutilidad at iba pa.

5. Pambobomba sa komunidad

Noong 2018 sa panahon ni Duterte, sa bisa ng Memorandum Order 32 at E.O. 70, integrado na sa “kontra-insurhensyang” programa ng gubyerno ang pambobomba na ipinagpatuloy naman nang maupo si F. R. Marcos Jr. sa poder. Inutil ito sa layong pagparalisa sa operasyon ng New People’s Army o paggapi mismo dito dahil mas ang mga sibilyang komunidad ng mga magsasaka at pambansang minorya ang nabubulabog at biktima nito. Sa ulat ng Karapatan, sa unang taon ng rehimeng Marcos Jr., 23,391 indibidwal ang apektado ng pambobomba. Ginawa ito para diumano sa “kapayapaan at seguridad” at sa pambansang saklaw. Bawat pagbomba, tuliro ang mga komunidad at lalong nasasapanagnib ang kanilang buhay maging ang kabuhayan nila. Kontra ito sa internasyunal na makataong batas at sa Comprehensive Agreement on Respect for Human Rights and International Humanitarian Law. Malaking badyet rin ang winawaldas ng gubyerno para rito.

6. Pagpapanatili ng NTF-ELCAC

Kibit-balikat lang ang tugon ng rehimeng Marcos sa desisyon ng Korte Suprema na ang red-tagging ay banta sa buhay, kalayaan at seguridad. Patay-malisya ito sa mga kilos protesta na nananawagan na buwagin na ang NTF-ELCAC, ang ahensyang lugod na lugod sa panre-red tag na bumiktima na ng libu-libong buhay na pangunahin ay mga kritiko at aktibistang kritikal sa gubyerno. Malaki diumano ang papel ng ahensya sa pagpapalaya sa mga komunidad sa pamamagitan ng pagpapasuko sa masang tagasuporta ng rebolusyonaryong kilusan sa kanayunan, na ayon sa tagapagsalita ng Philiippine Army, ay nasa “survival mode” na. Mula nang itayo ito, naging karaniwang tunguhin ang mga ekstrahudisyal na pamamaslang sa mga konsultant sa usapang pangkapayapaan ng National Democratic Front of the Philippines at sa iba pa, pagdukot sa mga aktibista, huwad na pagpapasuko, at iba pa.  Ang testimonya ni Jonila Castro, isang tagapagtanggol ng kapaligiran na biktima ng pagdukot kasama ni Jhed Tamano, ay mga buhay na halimbawa ng kabulukan ng NTF-ELCAC na biktima. Si Castro ay isa sa mga delegado ng Pilipinas bilang saksi at para sa isiwalat ang kabuktutan ng ahensyang ito sa katatapos na International People’s Tribunal sa Belgium. Hinaharap ni Castro ngayon ang gawa-gawang kaso na ginagawa rin sa iba pang mga aktibistang target ng NTF-ELCAC.

7. Kabuhayan ng mga tsuper at opereytor

Masaker sa kabuhayan ang taguri ng mga drayber at opereytor sa Public Utility Vehicle Modernization Program (PUVMP). Naobligang palawigin ang itinakdang palugit nito ng presidente mismo nang ilang ulit dahil na rin sa paglaban ng sektor at sa kawalang-kahandaan ng gubyerno matapos ang pitong taong implementasyon ng programa. Walang mahusay na koordinasyon ang mga ahensyang imbwelto dito kaya walang maiharap na matinong plano kaugnay ng rasyunalisasyon ng mga ruta at paano haharapin ang malawakang dislokasyon ng malaking bilang na mawawalan ng trabaho. Ibubulid sila ng gubyerno sa kawalang-trabaho at sa ibayong pagpapatibay ng kontrol ng dayuhan at malalaking burgesya kumprador na ang tunguhin ay pribatisasyon at korporatisasyon.

8. Demolisyon at kawalan ng social housing

Tuluy-tuloy ang demolisyon. Kapag may malaking negosyong itatayo sa isang lugar, asahan na ang mga demolisyon. Paboritong lugar ang Sityo San Roque sa Quezon City na aabot ng 20,000 pamilya, maging sa Beinte Reales sa Valenzuela,  sa Sugbo at sa Dabaw. Kaya sa mga ganito, bagay na bagay ang kasabihan na “huwag tutulug-tulog at baka magkasunog.” Aasa pa ba ang maralitang tagalunsod sa programang pabahay sa ilalim ng programang 4PH (Pambansang Pabahay Para sa Pilipino Housing Program)? Pangako man o pangarap ang isang milyong pabahay sa mga maralita kada taon ng panunungkulan niya, na katulad rin lamang ito ng pangako na ₱20 kada kilo ng bigas. Nais niyang buhayin ang dating programa ng magulang niya na Bagong Lipunan Improvement of Sites and Services o BLISS. Iwinagayway ni BBM ang proyekto sa Naic, Cavite at sa San Fernando, Pampanga. At malamang sa hindi, hanggang dito na lang ito uli. Tulad ng maralita sa lunsod na nangangarap ng kahit paano ay may masisilungang bahay, subalit mangangailangan ang gubyerno ng libu-libong ektarya ng lupaing publiko para rito. Ito ang panganib na idudulot din ng ChaCha ni Marcos. Kapag niratsada ito, goodbye pabahay dahil ang lupa ay aariin kundi man ng dayuhan, o ng tulad ng mga Villar. Hangga’t umiiral ang buktot na pamamahala sa gubyerno, korupsyon at ang dinastiya sa pulitika, suntok sa buwan ang proyektong pabahay.

9. Korupsyon at agawan ng pwesto sa gubyerno

Ito ay eksaktong kumbinasyon ng ekonomya at pulitika ng nasa poder. Negosyo ang pamamalakad sa gubyerno. Matapos mamuhunan para sa halalan, kukubra na ng tubo. Bida lagi ang korupsyon taun-taon at kibit-balikat lamang ang tugon sa trilyong pisong napupunta lamang sa korupsyon. Tama! Nakalista lamang sa ilalim ng korupsyon. Walang napapanagot. Dito rin maiuugnay ang bangayan sa pulitika ng “team unity” na halos isang taon pa lang ay “team hiwalayan” na at maging ang pagiging maka-China at maka-US ng mga Marcos. Isang taon pa lang, tila ramdam na kaagad ang paghahanda sa para sa eleksyon sa 2028. Ang agawan sa kapangyarihan ay laro ng agawan sa kaban ng bayan. Tama, maging ang nangyaring rigodon sa Senado kahapon lamang.

10. Pagka-tuta sa US

Ang ngalan ng ama at ng anak ay kapwa tuta ng US. Kailangan ng dagdag na base militar ng US, ensigida, dinagdagan ng apat pa. Ganito ang kongretong larawan ng isang relasyong tagibang na puro tango sa among imperyalista. Kapag sa kapritso ng US, etsa-pwera ang kapakanan ng mamamayan. Gera ang tunguhin ng galaw ng US kontra sa Tsina na ibinubugaw dahil pain ang Pilipinas bilang sabik na biktima. Tuloy ang paghahamon ng gera ng US sa Tsina sa pamamagitan ng serye ng mga Balikatan. Tuloy ang daloy ng mga angkat na produkto dahil ito ang nais ng amo. Palawakin at paigtingin pa ang ang mga malakihang kontra-mamamayang opensiba laban sa NPA dahil banta ito sa istabilidad ng imperyalistang pangingibabaw sa bansa. Baguhin ang Konstitusyon ng Pilipinas para maluwag na makapagpapasok ang US ng mga armas nukleyar saan man naisin nito sa bansa.

11. Palpak na tugon sa El Niño

Simula’t sapul, ang El Niño ay sinasalubong ng kainutilan ng gobyerno. Ang pinakasimpleng paraan na ginagawa ay ang pamumudmod ng ayuda na bagamat nakatutulong kahit paano, ginagawa ito ng mga pulitiko bilang puhunan sa pulitika. Hindi ito inihaharap bilang suliraning pangkapaligiran, walang alternatibo para harapin ang kakapusan ng pagkain at pagkalugi ng mga magsasaka. Todo-larga ang operasyon ng mga minahan, ng mga proyekto sa reklamasyon, habang walang mekanisasyon sa agrikultura o pagpapaunlad ng teknolohiya. Ang sistema ng pagmomonitor sa pinsala nito ang siya nang pinakamataas na antas ng pagharap sa problema.

Larawan ang makatang si Browning at ang politikong si Marcos Jr. ng dalawang mukha ng bagol—isang nagmamahal at isa namang walang malasakit sa nasasakupan. Kung anong kislap ng isa ay siya namang kalawang ng kabila. Ang pagmamahal ay may kaakibat na sakripisyo, kabutihang-loob at malasakit samantalang ang nangingibaw sa galit at pagkamuhi ay ibayong pagpapahirap, kapabayaan at pagiging makasarili. Ang una ay may kaakibat na suporta ng masa habang ang huli ay aani ng paglaban ng taumbayan dahil sa pang-aapi’t pagsasamantala. #

Drivers remain defiant vs. ‘forced consolidation’ of jeepney franchises

/in /by

By Nuel M. Bacarra

Jeepney drivers and operators belonging to the Pagkakaisa ng mga Samahang Tsuper at Opereytor Nationwide (PISTON) and the Federation of Drivers, Commuters, and United Transportation Terminals (MANIBELA) again protested at the central office of the Land Transportation Franchising and Regulatory Board in Quezon City last Thursday, May 16, against the government’s “ant-people” public transport modernization program.

Reiterating they are not against the so-called modernization of public utility vehicles, the protesters said the program’s franchise consolidation aspect however is a denial of their right to ownership and livelihood.

The scheme also means corporatization and privatization of the public transport sector that only favor foreign entities and local big businesses, they said.

Photo by N. Bacarra/Kodao

The government announced it will start issuing penalties against drivers and impounding their vehicles this week following the latest deadline for franchise consolidation last April 30.

A ₱50,000 fine will be charged for the impounded vehicle, the government threatened.

PISTON said the directive is a “crackdown” because “it is an obvious move for a job massacre and a direct attack on the commuters’ right for an affordable public transport.”

The group pointed out that the government is not yet ready for the program’s full implementation as it has yet to present plans on how to support drivers and operators through subsidy and route rationalization.

PISTON added that the government has no contingency plans for commuters to be affected by the transport crisis once traditional jeepneys are no longer allowed to ply their routes.

The protesters also said that some drivers and operators who entered had their franchises consolidated also joined Thursday’s protest, revealing they were forced to submit to the merger due to threat and intimidation.

Photo by N. Bacarra/Kodao

Forced modernization

The government reported that 78.33% have consolidated nationwide as of April 23 and a 65% rate of consolidation is enough for the PUVMP to pursue.

The protesters however said government’s claim of high percentage of consolidation cannot be considered factual.

“The government has no concrete plan, especially how the route rationalization will be implemented. Local government units are assigned to work on this. There’s no clear plan on the reintegration of the displaced drivers to the economy as a whole. A spike on unemployment is inevitable,” PISTON said.

The government is hell-bent on pursuing this modernization program while abandoning and sacrificing the drivers, operators and commuters in favor of foreign and big businesses,” the group added.

Meanwhile, some jeepney drivers from Pedro Gil in Manila with unconsolidated franchises defiantly plied their routes took, saying it remains to be their livelihood.

There were no reports of drivers apprehended and jeepneys impounded Thursday. #

Ako na komyuter at ang mga nakikibakang tsuper

/in /by

Ni Nuel M. Bacarra

Minsan na akong bumaba sa dyip nang hindi nagbabayad ng pamasahe, dahil sa halip na ilaan sa bayad ang barya mas minabuti ko noon na ibili ito ng sigarilyo. Pero nakonsensya rin ako. Umu-ukilkil sa isip ko noon ang kanta ng grupong Sinaglahi na pinamagatang “Piso” na nagsasabi ng ganito:

“May problema na naman ngayon, pare/Tataas na naman ang pamasahe/Ingat ka lang sa pagsakay/Baka may kakilalang malibre/Ang piso mo kapag ika’y kinulang/Kung minsan ay tumatalon na lang/Hoy, pare ko, huwag mong gawin ‘yan/Ang tsuper ay kawawa naman”

Kaya sa sumunod na nawalan ako ng pamasahe, nilakad ko na lang mula Orthopedic Hospital sa may Banaue, Quezon City papuntang Muñoz St. sa San Andress Bukid, Maynila.

Bitbit ko ito hanggang ngayong may laban ang mga tsuper kontra sa pakanang “modernisasyon” ng mga dyip.

Pakana, di programa

Hindi modernisasyon ang tunay ng layon ng Public Utility Vehicle Modernization Program (PUVMP). Kung ang mga pampasaherong dyip ay papalitan ng mga “modernong dyip” na aangkatin pangunahin sa China, mas palalakasin lamang nito ang organisadong sindikato ng mga mamumuhunang importer na siyang mas pinapaboran ng gobyerno.

Dagdag na suson ito sa pasanin ng mga tsuper na karaniwang apektado ng di makontrol na gastusin sa krudo o gasolina, maliban pa sa pang-araw-araw ng pangangailangan ng kanilang pamilya. Ang malala pa, papatayin ng pamahalaan ang kabuhayan nila.

Dagok din ito sa mga komyuter na tatamaan ng paglala ng krisis sa transportasyon na ibubunga ng pagkawala ng mga tradisyunal na dyip sa kalsada.

Ngayon pa lamang, may petisyon na sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) na gawing ₱15.00 ang minimum na pasahe sa dyip mula sa kasalukuyang ₱13.00. Mula ito sa ₱8.00 minimum bago ilunsad ang PUVMP noong 2017. Mababawasan din ang opsyon ng masang komyuter ng pagpipiliang abot-akayang pampublikong transportasyon.

Sinamantala ng gobyerno ang panahon ng pandemya para paralisahin ang mga ruta ng dyip sa buong bansa at tuluyang tanggalin ang ibang ruta para bigyang katwiran ang paglalako ng programa. Sa Metro Manila, 215 sa kabuuang 900 ruta ang nawala na apektado ang halos 24,000 na dyip ang di na nakabyahe pa nang matapos ang mga lockdown noong pandemya.

Sa karanasan ng Sarao Motors noong dekada sistenta at otsenta, 50 hanggang 60 dyip ang nagagawa nito sa loob ng isang buwan. Bumagsak ito sa isang dyip na lamang ang nayayari sa loob ng apat hanggang anim na buwan dahil na rin sa proyektong PUVMP. Masyadong mahal ang mga “modernong dyip” na karaniwang nariremata lamang dahil di makabayad sa utang ang mga may-ari nito. Aabot ng halos ₱2.8 milyon ang halaga ng modernong dyip kumpara sa tradisyunal na dyip na umaabot lamang ng hanggang ₱800,000.00.

Bakit tinututulan?

Sa pinakasimpleng dahilan, nilalabanan ng mga tsuper ang PUVMP dahil hindi nila kakayanin ang napakalaking halaga ng bawat diumanong modernong dyip. Uutangin nila ang ilang milyon sa bangko na may 6% interes na dapat mabayaran sa loob ng pitong taon at halos 6% din lamang ang ambag ng gobyerno bilang subsidyo.

Sa ilalim ng programang ito, batay sa kwentadang iniharap sa konggreso, kakailanganin ng mga tsuper/opereytor na kumita ng ₱6,000.00 – ₱7,000.00 kada araw para siguradong mababayaran ang bagong dyip at sapat na maitaguyod ang pangangailangan ng pamilya. Noong 2023, ang kabuuang abereyds na kita lamang ng mga tsuper sa isang araw ay ₱2,500.00 – ₱3,000.00. Babawasin pa rito ang gastos sa krudo, gastos sa pagmantine, atbp. Sa isang tingin pa lamang sa mga numero ng ito, pangita na papagurin ng husto ang mga tsuper sa pamamasada.

Inoobligang pumasok ang mga tsuper/operyetor sa konsolidasyon ng prangkisa na mahigpit nilang tinututulan dahil hindi na nila hawak ang pagmamay-ari ng sasakyan. Sa iskema ng PUVMP, ang mga nagkonsolida ng prankisa ay ipapasok sa isang kooperatiba o korporasyon at ang mga tsuper ay tatanggap ng sahod bilang manggagawa.

Hindi tutol ang mga progresibong tsuper/opereytor sa modernisasyon. Ang tinututulan nila ay ang pagsamsam sa indibidwal na prangkisa.

Ang kaibuturan ng programang ito, ang gobyerno ang ahente ng mga korporasyon na walang hahangarin kundi ang pumiga ng tubo mula sa mga manggagawa nito.

Pabalat-bunga ang malasakit ng programa para sa kapaligiran dahil umaangkop umano ito sa panawagan sa buong mundo ng pagbabawas ng carbon emission dahil ang makina nito ay ‘di na kailangan ang krudo o gasolina dahil patatakbuhin ito ng elektrisidad o kaya’y umaayon ito sa Euro IV emission standard na itinakda ng Department of Environment and Natural Resources para sa internal combustion na makina.

Ang mga tradisyunal na dyip ang pinagdiskitahan samantalang mas marami ang kotse at pribadong sasakyan na gumagamit ng kalsada. Dalawang porsyento lamang ng kabuuang rehistradong mga sasakyan ang mga dyip at 15% lamang ang ambag ng dyip at iba pang pampublikong transportasyon sa kabuuang carbon emission sa buong bansa, ayon sa mga pananaliksik.

Sa ganitong bilang, hindi makatarungang isangkalan ng gobyerno sa mga dyip kung bakit unang-una ang Metro Manila sa 387 syudad sa buong mundo noong isang taon na may pinakamasahol na problema sa trapik.

Umaabot ng ₱4.9 bilyong kita kada araw ang nawawala sa bansa sanhi ng trapik.  Ang dinaranas na trapik laluna sa mga expressway ay hindi dahil sa mga dyip o sa pangkalatan ng mga pampublikong sasakyan, kundi bahagi ito ng pangkabuuang krisis sa sistema ng transportasyon sa bansa na dapat lutasin.

Ang mga tsuper na kasapi ng PISTON sa unang araw ng kanilang tigil pasada kahapon. (Larawan ni N. Bacarra/Kodao)

Alternatibo

Noong 2017 pa pormal na sinimulan ang PUVMP. Mula noon, nilalabanan ito ng mga progresibong tsuper at opereytor kaalinsabay ng paghahapag ng hinaing kontra sa phaseout nito. Bukod sa kultural na aspeto ng tatak ng pagiging Pilipino sa buong mundo, maaari pang paunlarin ito sa pamamagitan ng rehabilitasyon ng mga lumang dyip na nakapakete sa programa ng pagsuporta sa lokal na produksyon tulad ng igingiit ng mga progresibong tsuper.

Para rito, suportang programa ang kakailanganin upang muling buhayin ang industriya ng paggawa ng dyip at bukod pa rito ay mapananatili ang legasiya ng disenyo ng dyip na bantog na kinagigiliwan sa buong mundo.

Bagamat wala pang kakayahan ang bansa sa pagmamanupaktura ng makina, hindi na ito malaking kabawasan kung aangkatin ito sa kabuuang balangkas na buhayin ang industriya at makalikha ng trabaho sa mga manggagawa, taliwas sa nais mangyari ng PUVMP.  Oportunidad para sa mga Pilipino ang inihahapag ng mga progresibong organisasyon ng mga tsuper at opereytor para pagulungin ang industriya na siya namang litaw na inaabandona ngayon ng gobyerno sa programang ito.

Isang mahalagang usapin din na hindi kailangang abandonahin ang kultural na aspeto ng pagkakaroon ng mga tradisyunal na dyip kapalit ng pangingibaw ng kultura ng korupsyon at iba pang katiwalian sa gobyerno, ng pandarahas at pagpapakatuta ng nakaupong rehimen sa dayuhan.

Balewala rin sa gobyerno ang dislokasyon ng libu-libong pamilya ng mga tsuper/opereytor na tiyak na tatamaan sa hindi pagsama sa iskemang konsolidasyon ng prangkisa.

Regalong tubo at pasismo

Hindi mahirap na isipin na ang PUVMP ay programang sulsol ng malalaking negosyanteng Pilipino sa pakikipagsabwatan sa mga dayuhan. Kaya hindi na nakapagtataka kung bakit mayroon nang korporasyon para rito ang mga pinakamayayamang kapitalistang Pilipino tulad ng mga Manny Villar, Ramon Ang at Manny Pangilinan.

May ₱1.5 bilyon ng pamumuhunan si Pangilinan para sa dagdag na 500 modernong dyip na ruruta sa Mentro Manila, Pampanga at Nueva Ecija na target kumpletuhin hanggang 2027.

Lantad sa programang ito ang pagbibigay-prayoridad ng gobyerno sa mga pribadong korporasyon.

Sa pinakahuling datos na inilabas ng LTFRB, umaabot na sa 80% ang pumasok sa konsolidasyon sa buong bansa at 96% naman sa National Captial Region. Hindi naman umano makukuha ang 100% na pumailalim sa programa pero sapat na bilang na ito para gumulong ang “modernisasyon”.

Subalit sa pinakahuling anunsyo ng gobyerno, makabibyahe pa rin sa Mayo ang mga dyip kahit hindi nagpakonsolida. Taliwas ito sa programa at hindi ito akto ng pag-unawa sa kalagayan ng mga tsuper/opereytor kundi isang malinaw na pagpapakita ng bangkaroteng programa at kawalang-kahandaan kung paano sasaluhin ng gobyerno ang maaapektuhang komyuter ng krisis sa transportasyon na dulot ng programa sakaling paralisahin ang pagbyahe ng mga dyip.

Tulad ng karanasan ng mga manggagawa sa mga enklabong industriyal na sikil ang karapatan tulad ng pag-uunyon, mga demokratikong aksyon para sa sariling kagalingan, pagpako sa sahod at iba pa, malaki ang posibilidad na gawin ito sa korporasidong asosasyon ng mga tsuper. Dahil nasa ilalim na ng mga korporasyon, nakaamba ang higit na pagkitil sa mga karapatan ng mga tsuper sa hinaharap na maaaring humantong sa malalang paglabag sa mga karapatang pantao.

Mas mataas na pagkakaisa ang kailangang bigkisin ng mga tsuper/opereytor laban PUVMP na dapat magkahugis sa paglapad at pagdami ng hanay at sa pag-abot sa mga komyuter. Hindi handa ang gobyerno sa paglala ng krisis sa transportasyon na maaaring magganyak ng pagsanib ng mga komyuter at makisangkot sa isyung ito na lubhang kinatatakutan ng gobyerno.

Sa edad ko nga palang ito, nakiki-bilad pa ako sa init ng panahon masamahan ko lang ang mga tsuper sa kanilang laban. Ito na ang aking bayad sa minsang hindi ako nag-abot ng pamasahe. #

PISTON urges drivers to defy ban on jeepneys

/in /by

The Pagkakaisa ng mga Samahan ng Tsuper at Opereytor Nationwide (PISTON) called on jeepney drivers and operators to continue plying their routes in defiance of the government’s deadline on franchise consolidation.

On the first day of the New Year and prohibition of operation of unconsolidated jeepneys, the transport group urged fellow transport workers to claim their right to livelihood for their families and commuters.

“Public transportation is a public service that should serve the people and not the few. Let is claim our right to the roads. Let us hold accountable the incompetent, oppressive and puppet [Ferdinand] Marcos Jr. regime accountable,” PISTON said in a New Year statement.

Several jeepneys were seen still plying their routes along Commonwealth Avenue and Pasig City poblacion in the morning of 20024’s first working day Tuesday, January 2.

Traffic had been light and passenger numbers have sparse on both locations, Kodao observed.

PISTON warned that a public transport disaster would befall major cities once commuters start returning to their jobs or schools.

Transport authorities on the other hand sought to downplay the effects of the banning of traditional jeepneys on the roads saying they are open to extending permits as long as operators commit to surrendering their individual franchises to transport cooperatives or corporations.

PISTON said the government Public Utility Vehicle Modernization Program (PUVMP) is only aimed at handing over their livelihood to local and foreign capitalists.

The group added the PUVMP will result in higher fares for commuters and lower incomes for drivers and operators who will likewise incur huge debts.

New vehicles approved under the program cost around P2.5 million. # (Raymund B. Villanueva)

PISTON to SC: Expedite petition to suspend jeepney consolidation deadline

/in /by

Militant drivers and operators urged the Supreme Court to expedite the decision on their petition for a temporary restraining order on the implementation of the year-end jeepney franchise consolidation deadline.

In a supplemental motion, the Pagkakaisa ng mga Samahan ng Tsuper at Operator Nationwide (PISTON) said the suspension of the deadline shall prevent the “grave and irreparable injury” the jeepney drivers and operators, their families, the commuters and the public in general will likely suffer at the start of the new year.

“[M]illions of drivers, operators and their families, as well as commuters all over the country will experience a severe impact on their income and livelihood should the franchise of thousands of PUV operators be cancelled on January 1, 2024,” PISTON added.

The group filed the initial petition before Christmas against the government’s Public Utility Vehicle Modernization Program (PUVMP) that orders the surrender of individual franchises to cooperatives and corporations by December 31.

PISTON argues the consolidation scheme only aims to take away the livelihood of jeepney owners and operators in favor of corporations and big businessmen.

“Hundreds of thousands of citizens are affected, will lose their livelihoods, will be buried in debt or will have serious problems with additional expenses,” PISTON national president Mody Floranda said.

Bayan Muna and NUPL lawyers filed last Thursday an Extremely Urgent Motion at the Supreme Court on the petition of PISTON and commuters for a restraining order against PUV consolidation and cancellation of franchise. (Bayan Muna photo)

PISTON likewise warned that so-called modern jeepneys will increase basic fares to around P40-P50 once the PUVMP goes into full effect.

“No matter how you look at it, this bogus modernization brings nothing good to the people,” Floranda said.

In a statement Thursday, December 28, however, the Supreme Court declined to immediately issue a decision to PISTON’s original petition and instead  ordered the Department of Transportation (DoTr) and the Land Transportation and Franchising Board (LTFRB) to reply within 10 days.

DoTr secretary Jaime Bautista meanwhile claimed that “majority” of jeepney operators support the program with 70% already participating in the process.

The December 31 franchise consolidation deadline stays, Bautista declared.

PISTON however belied Bautista’s claims, citing an Inclusive Cities Advocacy Network study saying 73% of Metro Manila’s traditional jeepneys will be disqualified from modernization.

Floranda also criticized LTFRB’s announcement it will give out temporary permits to jeepney operators on some routes after January 1 if they commit to have their franchise consolidated.

“That proposal is just a stopgap measure. Eventually, those who bought temporary permits will also be affected by the phase out. This proves that the whole program is a failure,” Floranda said.

PISTON and fellow transport organization Manibela are set to stage a rally at Malacanang today, Friday, following a solidarity lunch at the University of the Philippines in Quezon City.

(PISTON infographic)

The groups said the impending transport crisis is ultimately President Ferdinand Marcos Jr.’s fault for his refusal to suspend the PUVMP.

PISTON also announced the success of Thursday’s transport strike in Davao City that paralyzed some routes in Mindanao’s main metropolis. # (Raymund B. Villanueva)

Jeepney strike paralyzes major Metro routes

/in /by
PISTON says Marcos misleads public with 70% consolidation claim

Striking jeepney drivers and small operators declared a 90% paralysis of major routes in the National Capital Region on the first day of their to-day protest action against the abolition of their livelihood.

Pagkakaisa ng mga Samahan ng Tsuper at Operator Nationwide (PISTON) also said 85% of several regions outside of the capital have also been paralyzed, forcing Land Transportation Franchising and Regulatory Board chairperson Teofilo Guadiz III to hold a dialogue with their leaders.

“We found out [from Guadiz] it is Bongbong Marcos who is pushing for consolidation of jeepney franchises on December 31. Now we know who to blame,” PISTON said in a statement.

The group also said President Marcos blatantly misled the public when he said that 70% of all jeepney franchises have already been consolidated under the government’s Public Utility Vehicles Modernization Program (PUVMP).

“Let their data speak for itself. There are 64,639 unconsolidated units nationwide, 30,862 of which are PUJs (public utility jeepneys) and 4,852 UV (utility vehicle) Express units in NCR,” PISTON said.

“This amounts to an estimated 60,000 PUJ drivers and 9,000 UV Express drivers; 25,000 PUJ operators; and 4,000 UV Express operators in NCR alone,” the group added.

Commuters along Commonwealth Avenue waiting for rides. (PISTON photo)

PISTON said Marcos’ decision to ban jeepneys and other forms of public transportation such as UV Express vans would result in a transport crisis starting January 1, 2024.

Major areas of Metro Manila saw a marked decrease in the number of plying public utility vehicles on the road on Thursday.

PISTON said their strike affected routes from Commonwealth in Quezon City in the north, Pasig in the east, Manila in the west, to Alabang in Muntinlupa in the south of the metropolis.

Longer commuter queue at the Pasig Central Market area. (PISTON photo)

Local government units and the Metro Manila Development Authority fielded hundred of buses throughout the metropolis, even as they sought to downplay the effect of the strike.

READ: WHY JEEPNEY DRIVERS ARE STRIKING

Meanwhile, various groups expressed solidarity with the strikers such as the Kilusang Mayo Uno, Concerned Seafarers of the Philippines, Rural Women’s Advocates, and even the International Coalition for Human Rights in the Philippines (ICHRP).

“ICHRP supports the call of drivers and operators to junk the PUVMP, and instead push for a genuinely pro-people modernization program, by supporting the development of the local jeepney manufacturing industry,” ICHRP chairperson Peter Murphy in a statement said.

Various groups also joined PISTON members in their overnight vigil in front of the LTFRB headquarters in Quezon City Thursday night. # (Raymund B. Villanueva)

Opposing jeepney abolition

/in /by

“I declare my solidarity with the jeepney drivers. Ownership of their vehicles gives them dignity and selfworth. I also think that the jeepney is a part of our culture. So let us oppose its abolition!”—Mo. Mary John Mananzan, OSB (nun, educator, activist)

Image by Jo Maois Mamangun

Strike immobilizes jeepney routes in Metro Manila, regional centers nationwide

/in /by

The ongoing jeepney strike immobilized jeepney routes in Metro Manila and several regions nationwide by as much as 100 percent, the Pagkakaisa ng mga Samahan ng Tsuper at Operator Nationwide (PISTON) reported.

Despite threats of punishment by the government, the nationwide protest action against the phaseout of the iconic jeepney failed to deter drivers and small operators who also trooped to Mendiola in Manila to protest the government’s controversial modernization program of public utility vehicles.

PISTON said Cubao-San Juan,Cubao-Divisoria, Malolos (Bulacan)-San Fernando (Pampanga), Jollibee Molino, Alabang-Zapote, Marcos-Alvarez, Sangandaan-Pajo-Divisoria, and the Zobel Roxas- Paco jeepney routes have been 100% paralyzed starting 7AM.

The group added that Cubao-Quiapo, Kalaw-Proj. 2&3, Navotas-Divisoria-Recto-Monumento-Malabon,Pateros-Pasig, Paliparan-Zapote, Bagong Silangan (Quezon City) and Sta. Rosa in Laguna is also completely paralyzed.

Dozens of other routes in Metro Manila, Central Luzon, Southern Tagalog, Bicol and several cities in the Visayas have also participated in the strike, mostly by PISTON members.

Few jeepneys are seen plying their routes in major routes around Metro Manila such as Commonwealth Avenue, C5, and Rizal Province.

The Department of Transportation earlier warned the strikers that they will face both administrative and criminal sanctions, including the revocation of their license.

Transport group Manibela initiated the protest by announcing last week a five-day transport strike that PISTON decided to support.

Both Manibela and PISTON are demanding President Ferdinand Marcos’ Jr.’s revocation of DoTr’s public transport modernization guidelines mandating small operators to surrender their franchises to cooperatives and big businesses.

In a bid to prevent today’s transport strike, the DoTr has moved the deadline of the phaseout from June 31 to December 31, to no avail.

PISTON national president Mody Floranda earlier explained that the transport strike is their only way of being heard by the government.

Floranda said that while they are not opposing the modernization of the country’s public transport system, it should not come at the expense of the livelihood of hundreds of thousands of jeepney drivers and small operators.

The ongoing strike is the largest since the start of the pandemic in 2020. # (Raymund B. Villanueva)

PISTON announces support of transport strike next week

/in /by

A major national federation expressed support for the week-long transport strike next week announced by drivers’ group Manibela starting Monday, March 6.

The Pagkakaisa ng Samahan ng mga Tsuper at Opereytor Nationwide (PISTON) said it is ready to back the strike against the phase out of public utility vehicles (PUV) like jeepneys and the compulsory transport franchise consolidation by the government.

“Pinakikita lamang nito na handang makipaglaban ang iba’t ibang samahan para pigilan ang sapilitang franchise consolidation at PUV phaseout na patuloy na itinutulak ng gobyerno. Handang protektahan ng mga tsuper at maliliit na operator ang kanilang kabuhayan dahil buhay ng pamilya nila ang nakasalalay rito lalo sa panahon ngayon ng matinding krisis sa ekonomiya,” PISTON national president Mody Floranda said.

(This shows that several organizations are willing to fight to stop the forced consolidation and PUV phaseout being pushed by the government. Drivers and small operators are ready to defend their livelihood especially in this very hard up times.)

PISTON ready to back planned transport strike against PUV phaseout, compulsory franchise consolidation

PISTON explained that mandating operators to consolidate their individual franchises under a cooperative or corporation is “wrong, deceitful, and coercive” as it deprives operators of their rights and privileges as individual franchise holders.

It added that only big corporations with single consolidated franchises have the financial capacity to purchase and fully comply with the current PUV Modernization Program (PUVMP) schemes.

“Kapag nag-consolidate ka ng prangkisa sa ilalim ng isang kooperatiba o korporasyon, sinusurender mo yung karapatan mo sa indibidwal mong prangkisa. Sa oras na di ka makabayad sa napakamahal na halaga ng modernization, wala ka nang babalikan dahil pinilit kang isuko ang prangkisa mo,” explained Floranda.

(If a small operator agrees to a consolidation under a cooperative or corporation, he gives up his single-ownership franchise. If it turns out that he could not afford to pay the very expsensive modernization schemes, he could no longer go back to his livelihood.)

The transport leader added that the lost franchises shall then be sold by the Land Transportation and Regulatory Board to large corporations who can afford the imported mini-buses the government wants to ply the roads.

In response to the transport strike announced on Monday, the Department of Transportation (DOTr) said that the department is “giving enough ample time to transport groups to muster enough funds to buy new units” in order to comply with the government’s PUV modernization program.

PISTON said DOTr’s statement is a clear admission that their imported “modern” mini-busses are indeed unaffordable to small operators and drivers.

PISTON said the government must first implement a just transition program by supporting local manufacturers and allowing the rehabilitation and overhauling of traditional jeepneys to carry cleaner and environmentally sound engines.

It added that this will not only save small-time operators money, it can also further develop our local industries and create more domestic jobs.

“Bakit ba kating-kati ang gobyerno ni Marcos Jr na mag-import nang mag-import para palitan ang mga lokal nating jeepney at paglaruan ang buhay ng maralitang Pilipino? Sino ba talaga ang gusto nilang paunlarin? Malinaw na hindi ang mga Pilipino,” Floranda said.

(Why is the government so adamant about the importation of new vehicles to replace our local jeepneys? They are playing with the lives of poor Filipinos. Who are they trying to enrich? It is clearly not the Filipinos.)

Meanwhile, Manibela president Mar Valbuena shot down suggestions of a dialogue between his group, the DOTR and other transport groups opposed to the transport strike.

In a radio interview, Valbuena said the DOTr must first shut up its “dogs” in the transport industry who first benefitted in the modernization scheme by cornering new transport routes and benefitting from government loan programs to buy new vehicles.

In supporting transport strike, Floranda told Kodao that PISTON will join Manibela rallies wherever they will be held.

He added that PISTON is still in the process of determining which of its chapters nationwide would be able to hold transport strikes in support of Manibela. # (Raymund B. Villanueva)